DOL
SAID
Perjuangan
British sebuah kuasa besar dunia
pernah dikalahkan oleh pahlawan-pahlawan Melayu dalam perang Naning pertama
pada tahun 1831. Kekalahan itu amat mengaibkan Inggeris kerana mereka adalah
kuasa besar boleh dikalahkan oleh Naning sebuah daerah kecil. Pada mulanya
mereka yakin Naning boleh ditewaskan dalam masa sehari sahaja. Tetapi mereka
ditentang hebat oleh pahlawan-pahlawan Melayu yang hanya bersenjatakan parang
panjang, lembing, anak panah dan pelbagai senjata tradisional yang lain.
Setelah berlaku pertempuran selama 18 hari maka tentera British terpaksa
berundur setelah ramai tenteranya yang terbunuh dan cedera..
Dalam perang Naning pertama Dol
Said mendapat bantuan daripada orang-orang Rembau yang diketuai oleh Syed
Sha’aban. Setelah british mengikat perjanjian dengan daerah-daerah yang bersempadan
dengan Naning, penghulu Rembau bukan sahaja menarik pahlawan-pahlawannya dari
Naning malah mereka membantu Inggeris menakluk Naning. Walaupun tidak lagi
mendapat bantuan dari Rembau dan daerah yang berjiran dengannya namun Dol Said
dan orang-orangnya bertekad mempertahankan Naning.
Cara
dan usaha penentangan
Cara penentangan Dol Said di
Naning adalah dengan melakukan perang pada tahun 1832. Dol Said menggunakan
taktik Gerilla dan mendapat bantuan daripada Seri Menanti , Sungai Ujong ,
Johol dan Muar. Selain itu, dalam perang itu juga, Dol Said juga mendapat
pertolongan daripada pasukan bantuan yang diketuai oleh menantu Yamtuan Raja
Muda Ali dari Rembau iaitu Syed Sha'aban.
Pada April 1832 askar-askar
Inggeris yang diketuai oleh Kolenal Herbert dibantu oleh pasukan Rambau yang
diketuai oleh Syed Shaaban menyerang Naning bagi kali kedua. Sekali lagi
berlaku pertempuran yang sengit antara kedua belah pihak. Dan setelah berlaku
pertempuran selama hampir dua bulan akhirnya Dol Said dan para pengikutnya
terpaksa berundur dari Naning.Namun kemenangan itu tidak mengembirakan British
kerana mereka terpaksa menangung kerugian 100,000 pound dan kehilangan ramai
askar bagi menakluk sebuah daerah kecil.DOL Said atau nama sebenarnya Abdul
Said lahir pada tahun 1773 di Naning, Alor Gajah, Melaka.
Selain itu, Dol Said juga
melakukan penentangan dengan cara menolak pengenaan cukai yang dikenakan oleh
British pada penduduk Naning. Beliau mempertahankan hak penduduk Naning dengan
cara menolak corak pemerintahan British secara terang-terangan.
Kesan perjuangan
Dol Said Berjaya mengusir tentera
British dengan bantuan Yam Tuan Ali (dari Rembau), Syed Sha'aban, penghulu
Remai, dan Rencat, Dato Kelana Sungai Ujong dan penghulu Gamenceh. Pada tahun
1833, beliau terpaksa menyerah diri setelah tewas dengan British pada tahun
1832.
Kesan kewibawaan Dol Said pada
penduduk Naning ketika itu adalah dapat memupuk semangat patriotik dalam
kalangan penduduk tempatan. Perkara ini merujuk kepada kesungguhan beliau dalam
membela nasib penduduk Naning dari ditindas oleh British. Kesan kepada rakyat
Malaysia pula adalah dapat mengukuhkan perpaduan dalam kalangan rakyat. Hal ini
juga
membantu rakyat Malaysia untuk mensyukuri nikmat yang diperjuangkan oleh tokoh kemerdekaan terdahulu. Dalam masa yang sama, rakyat Malaysia juga dapat menjadikan sejarah terdahulu sebagai tauladan.
Kemenangan pahlawan-pahlawan Melayu menentang British dalam perang Naning pertama disebabkan wujudnya perpaduan di kalangan orang Melayu. Naning tidak sendirian kerana di sokong oleh daerah-daerah yang berjiran dengannya. Tetapi kekalahan dalam perang Naning kedua kerana tidak wujud lagi perpaduan di kalangan orang Melayu malah mereka sanggup membantu Inggeris menyerang Naning.
ZA’BA
Cara dan usaha penentangan
Za’ba merupakan seorang pejuang
tanah air yang berani mengetengahkan aspek kemunduran masyarakat Melayu pada
zaman pemerintahan British melalui hasil karyanya. Tindakannya itu pernah
mengundang kesangsian pihak British yang pernah mengehadkan hasil karyanya.
Beliau menjadi Penasihat Umum bagi Persaudaraan Sahabat Pena Malaya pada tahun
1937. Pada tahun 1946, pendeta ini dilantik sebagai ahli jawatankuasa bagi
Jawatankuasa Penggubal Rang Piagam UMNO di kongres menentang pembentukan
Malayan Union. Beliau keluar dari dunia politik selepas Piagam Umno diterima
dan diluluskan.
Sumbangan
Artikel
pertamanya yang berjudul “Temasya Mandi Safar di Tanjung Kling” diterbitkan
sebanyak dua kali dalam akhbar Utusan Malaya. Buku pertamanya yang bertajuk
Umbi Kemajuan, merupakan menulisan semula karangan rencana keugamaan yang
diterbitkan pada tahun 1932. Za’ba mula menulis secara aktif semasa beliau
menjadi guru sementara di Johor Bahru pada tahun 1916. Bakat Pendeta Za’ba
terserlah kerana beliau menyentuh mengenai aspek-aspek bahasa, kesusasteraan,
agama, ekonomi, pendidikan dan politik dalam hasil karyanya.
Karyawan yang disegani ini pernah mengarang
cerpen, novel dan buku-buku rujukan tatabahasa dalam Bahasa Melayu. Antara hasil
karyanya ialah Journalism in Malaya yang diterbitkan pada tahun 1947, Ilmu
Mengarang Melayu (1934), Pelita Bahasa Melayu I, Pelita Bahasa Melayu II dan
Pelita Bahasa Melayu III (1958). Seorang penulis yang bernama Dharma Wijaya
menggambarkan Pendeta Za’ba sebagai seorang pejuang Bahasa Melayu yang sentiasa
ditunjangi oleh ketabahan, kecekalan dan keyakinan. “Perjuangan Za’ba lebih
menjurus kepada kegiatan keilmuan khususnya dalam pendidikan, penyelidikan dan
penulisan,” ujar Dharma Wijaya dalam satu teks ucapan.
Dr. Zainal bin Abidin telah diiktiraf dalam masyarakat dan negara sebagai seorang
tokoh cendekiawan yang berwibawa. Beliau merupakan seorang pencetus dan pemikir
dalam pelbagai bidang seperti agama, politik, sastera, bahasa dan lain-lain. Beliau
juga merupakan salah seorang cendekiawan yang mendukung gerakan Islah suatu
ketika dahulu. Dalam bidang politik pula, beliau merupakan seorang penggerak aktif
dalam menyatukan bangsa Melayu serta menolak gagasan Malayan Union yang telah
dicadangkan oleh orang Inggeris.
Walau bagaimanapun, beliau dilihat lebih menyerlah dalam bidang bahasa. Hal ini tidak dapat disangkal lagi kerana banyak sumbangan dalam bidang bahasa yang beliau telah berikan. Minatnya dalam bidang bahasa sudah timbul sejak kecil. Beliau telah bercita-cita untuk menulis sebuah buku tentang nahu Melayu sejak berumur dua belas tahun lagi. Semangatnya ditunjukkan bermula pada tahun 1918 semasa bertugas sebagai guru bahasa Melayu di Malay College Kuala Kangsar, beliau telah pun mula mengumpulkan perkataan-perkataan Melayu yang ditulis dalam tulisan Jawi.
Selain itu, beliau telah memodenkan bahasa Melayu dengan menulisPelita Bahasa Melayu pada tahun 1966 dan Ilmu Mengarang Melayu pada tahun 1968. Menurut Nik Safiah (1996:30), Za’ba mahu membentuk gaya bahasa Melayu yang benar-benar tulen.
Za’ba banyak terpengaruh dengan gerakan Kaum Muda. Hal ini menyebabkan beliau banyak menulis mengenai agama Islam bukan sahaja di dalam akhbar-akhbar Melayu, malah beliau juga pernah menulis di dalam majalah The Muslim di Singapura dan juga Islamic Review di London.
Perjuangan
Ilmu
dan jasa bukan saja terbatas di lapangan bahasa sahaja, malah meliputi pelbagai
aspek kehidupan. Ia merangkumi pemikiran ekonomi, sahsiah dan keagamaan.
Sejajar dengan perjuangan beliau, pelbagai anugerah telah diberikan kepada
lelai ini. Beliau dikurniakan dengan gelaran pendeta atas usaha dan
perjuangannya dalam memperjuangkan bahasa dengan ideologinya sendiri yang tidak
terbatas dan luar biasa. Oleh sebab kebijaksanaan beliau dalam mengeluarkan
pendapat dan kelantangan bersuara serta kemampuan beliau dalam mempertahankan
bahasa, beliau dianugerahkan dengan pelbagai anugerah.
Jasa dan perjuangan yang telah dilakukan
oleh Za’ba dipaparkan di muzium Negeri Sembilan.
Za’ba mendapat gelaran pendeta mulai 8 ogos
Anugerah yang diterima oleh Za’ba sepanjang perjuangannya.
Kesan
Selayaknya kita kaitkan beliau
dengan dunia persuratan dan bahasa. Za‘ba merupakan penyumbang terbesar dalam
penulisan Melayu daripada tatabahasanya sehinggalah bidang kesusasateraan. Sama
ada orang suka atau tidak memperkatakannya, beliau ialah salah seorang
penggubal piagam UMNO pada ketika awal kewujudan parti tersebut untuk menentang
Malayan Union. Usahanya dalam penterjemahan, mengarang rencana dan menjalankan
usaha memartabatkan bahasa.
Za‘ba seorang yang memperjuangkan
kelangsungan Bahasa Melayu dan Nahu Bahasa Melayu yang seterusnya membawa
kepada gelaran Pendeta kepada beliau lantaran usahanya dalam memartabatkan
Bahasa Melayu di Malaysia. Apabila berbincang tentang dilema Melayu, pemikiran
Melayu dan peribadi Melayu, wajar sekali tulisan Za‘ba dijadikan sebagai
rujukan. Pembaharuan, pemurnian dan kemajuan pemikiran merupakan tema-tema yang
wujud dalam penulisan tokoh ini. Perkara ini secara tidak langsung mempengaruhi
perwatakan dan kehidupan rakyat Malaysia masa kini.
